خواص گزنه:
1- افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی
ترکیبات فنلی موجود در گزنه می تواند یون های فلزی را کَلات کنند(با آنها باند تشکیل دهند) و بدین ترتیب از غلظت آنها در پراکسیداسیون چربی ها بکاهند. عوامل کلات کننده با کاهش پتانسیل رداکس(اکسیداسیون و احیاء) سبب تثبیت شکل اکسیدشده ی یون فلزی می شوند. خنثی شدن H2O2 توسط گزنه را می توان به ترکیبات فنلی آن نسبت داد که می توانند به H2O2 الکترون دهند و آن را به آب تبدیل و خنثی کنند.
2- ادرارآور
پژوهشی که نتایج آن در ژورنال Iraqi Journal of Veterinary Sciences منتشر شد، خاصیت دیورتیک(ادرار آور) عصاره ی آبی گزنه در خرگوش ها را نشان داد. کاربرد عصاره ی گزنه در این حیوانات باعث افزایش حجم ادرار و دفع یون سدیم شد. این اثر گزنه مشابه داروی فروزماید بود. محققان معتقدند که می توان خاصیت دیورتیک گزنه را به اثر بازدارنده ی آن بر پذیرنده ی آدنوزین A1 نسبت داد.
3- بهبود عملکرد کلیه
برپایه ی پژوهشی در نشریه ی کومش، عصاره ی گزنه اثرات سمی ناشی از جنتامایسین در موش های صحرایی را کاهش داد. جنتامايسين از آنتی بيوتيك های آمينوگليكوزيدی است كه در درمان عفونت های ناشی از باكتری های گرم منفی استفاده می شود و به سبب دارا بودن عوارض جانبی مثل سميت كليوی، استفاده از آن محدود شده است. این مطالعه نشان داد که عصاره ی گزنه احتمالاً از طریق کاهش تنش اکسیداتیو و ایجاد اثرات ضد التهابی و گشادکنندگی رگی می تواند در بهبود اثر سمی جنتامایسین بر کلیه مؤثر باشد. عصاره ی گزنه حاوی لیکوپن است که یک آنتی اکسیدان است و با به دام اندازی رادیکال های آزاد از نکروز سلول ها(مرگ سلول بر اثر آسیب) جلوگیری می کند.
4- بهبود عملکرد غده تیروئید
ترکیبات استروئیدی که در گزنه هم موجود اند، سبب کاهش پروتئین های انتقال دهنده ی هورمون های تیروئیدی در سرم خون می شوند. این کاهش به نوبه ی خود از میزان هورمون های T3 (تری یدوتیرونین) و T4 (تیروکسین یا تترا یدو تیرونین) می کاهد. فلاونوئیدها با ممانعت از فعالیت آنزیم تیروپراکسیداز(مسئول بیوسنتز هورمون های تیروئیدی) سبب کاهش میزان این هورمون ها می شوند. فلاونوئیدها با ممانعت از فعالیت آنزیم دیدیناز نوع 1(آنزیمی که ید را از این هورمون ها جدا می کند و آن را برای سنتز مجدد هورمون، دراختیار غده ی تیروئید قرار می دهد) و پیشگیری از معدنی شدن ید در سلول های تیروئید باعث تغییراتی در میزان هورمون های تیروئید هم می شوند.
5- بهبود عملکرد قلب و عروق
نتایج حاصل از بررسی اثر عصاره ی اتانولی گزنه بر درمان آریتمی(غیر طبیعی بودن ضربان قلب) فوق بطنی در قلب خرگوش ها، نقش بالقوه ی ضد آریتمی عصاره ی هیدروالکلی این گیاه را نشان داد. یافته ها حاکی از آنند که احتمالاً گزنه با مهار پمپ سدیم-پتاسیم وابسته به انرژی، اثر خود را اعمال می کند. برپایه ی مطالعاتی که روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شد، عصاره های گزنه پروفایل چربی را بهبود می بخشند و از تجمع پلاکت جلوگیری می کنند. پلاکت ها در لخته شدن خون نقش دارند و انعقاد نابجای خون می تواند باعث سکته ی قلبی شود. عصاره ی آبی برگ گزنه که به موش های صحرایی داده شد از تجمع پلاکتیِ ناشی از ترومبین (فعال کننده ی پلاکت) جلوگیری کرد. به نظر می آید فلاونوئیدها مسئول این قدرت بازدارندگی باشند.
6- بهبود عملکرد کبد
گزنه بر کبد اثر حافظتی دارد. این گیاه یک آنتی اکسیدان قوی است که رادیکال های آزاد را می شکند و سبب کاهش تنش اکسیداتیو می شود. گزنه، فعالیت آنزیم های آریل استراز و کاتالاز را در بافت کبد افزایش می دهد و می تواند از فیبروز (ورم اَنساج لیفی) و سیروز کبدی (التهاب شدید کبد) جلوگیری کند. گزنه، این کار را با فعالیت های آنتی اکسیدانی و تنظیم سیستم ایمنی انجام می دهد.
7- بهبود عملکرد دستگاه گوارش
گیاه گزنه موجب محافظت از مخاط روده ی باریک می شود. براساس نظر پژوهشگران این امر می تواند به سبب بهبود سیستم عصبی با سازوکارهای کاهش تولید سوربیتول باشد. این گیاه، با کاهش مناسب قند خون از افزایش گلوکز در داخل سلول هم، جلوگیری می کند و سبب بهبود خون رسانی و ترمیم بافت ها می شود. گزنه از تجمع گلوکز و در نتیجه سوربیتول در سلول های عصبی که باعث آسیب این سلول ها می شود پیشگیری و از بروز نوروپاتی (اختلال در اعصاب) جلوگیری می کند. در نتیجه، عملکرد سلول های عصبی روی پرزهای روده بهتر شده و آتروفی(تحلیل رفتگی) آنها بهبود می یابد. همچنین با بهبود خون رسانی، در ترمیم مخاط روده نقش دارد و می تواند با ترمیم پیوستگی مخاط، از ورود پاتوژن ها جلوگیری کند و در نتیجه سبب کاهش فعالیت عوامل التهابی و عوارض ناشی از آن، از قبیل تخریب، خونریزی و نکروز شود.
8- تنظیم قند خون
در آزمایشی مصرف عصاره آبی گزنه به مقدار 250 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن، اثر مثبتی بر کاهش گلوکز خون در رت های دیابتی شده با آلوکسان داشت. در پژوهش دیگری، مقدار گلوکز سرم و مقاومت به انسولین در رت های نر پس از مصرف عصاره هیدروالکلی برگ گزنه، کاهش یافت. همچنین مصرف عصاره برگ گزنه در رت های دیابتی، سبب افزایش ترشح انسولین از پانکراس و در نتیجه، کاهش قند خون شد. محققان، در پژوهش دیگری که نتایج آن در سال 2017 در ژورنال Pharm Anal Acta منتشر شد، گزارش کردند که مصرف خوراکی عصاره آبی گزنه، در مدت زمان شش ساعت، سبب کاهش گلوکز پلاسما در موش های سوری دیابتی شد.
در برخی منابع، گزار شده است که دلیل کاهش قند خون به دنبال مصرف گزنه، اثر این گیاه بر فعالیت سلول های بتای پانکراس، افزایش حساسیت به انسولین یا فعالیت شبه انسولینی این گیاه است. محققان افزایش ترشح انسولین از سلول های بتای جزایر لانگرهانس و یا آزادسازی انسولین از ذخایر آن را مسئول کنترل دیابت می دانند. برخی هم مکانیسم این عمل را کاهش آلبومین گلیکوزیله و فروکتورآمین می دانند. عده دیگری اثر گزنه بر مهار آلفاگلوکوزیداز را عامل کاهش قند خون ذکر کرده اند. مکانیزم های پیشنهادی دیگر، عبارتند از افزایش مصرف محیطی گلوکز، افزایش سنتز گلیکوژن کبدی، بازدارندگی از جذب روده ای گلوکز، کاهش شاخص گلایسمی کربوهیدرات ها و کاهش اثر گلوتاتیون. مطالعات فیتوشیمیایی گزنه، بیانگر حضور تانن ها، ساپونین ها، فلاونوئیدها، آلکالوئیدها و فنل ها در این گیاه هستند. فلاونوئیدهای کوئرستین و فرولیک سید بر سلول های بنای پانکراس اثر دارند و سبب بهبود تکثیر این سلول ها و در نتیجه افزایش ترشح انسولین در رت های دیابتی می شوند.
9- تنظیم کلسترول خون
نتایج آزمایشی که روی بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ انجام شد، اثر مثبت عصاره ی گزنه بر وضعیت لیپیدی و فشار خون را نشان داد. در این آزمایش، عصاره ی گزنه سبب کاهش سطح تری گلیسرید و فشار خون سیستولی و افزایش کلسترول مفید(HDL) شد. محققان معتقدند این اثرات گزنه می تواند، به دلیل وجود فلاونوئیدها در این گیاه باشد. طبق گفته های محققان، ممکن است یکی از سازوکارهای احتمالی در نتیجه ی مصرف گزنه، افزایش فعالیت لیپوپروتئین لیپاز باشد که منجر به کاهش تری گلیسرید می شود. ازطرفي، ساپونين و تانن موجود در گزنه مي تواند جذب روده اي چربي را کاهش داده و با مهار کلسترول استراز سبب افزايش نسبتHDL به LDL شود.
10- تنظیم فشار خون
پژوهش هاي آزمايشگاهی نشان مي دهند گزنه داراي خاصيت کاهندگي فشارخون است. گزنه موجب گشادی عروق و در نتيجه، کاهش فشارخون مي شود که اين اثر را به واسطه ي نيتريک اکسيد اعمال می کند. در پژوهشی روی موش های صحرايی، مشخص شد گزنه موجب کاهش فشار خون می شود. در بيماران مبتلا به ديابت نوع ۲، فشارخون اوليه با مقاومت به انسولين در ارتباط است و افزايش ترشح انسولين و حساسيت به انسولين با تأثير بر استيل کولين منجر به انبساط عروق و کاهش فشارخون مي شود. به نظر مي رسد فلاونوئیدهای موجود در گزنه مسئول این تأثیرها باشند.
11- افزایش قدرت باروری
در ژورنالIranian Journal of Reproductive Medicine نتایج آزمایشی منتشر شد که اثر گزنه بر جلوگیری از صدمات وارده به اسپرم بر اثر مصرف نیکوتین در موش های سوری را بررسی کرد. براساس این نتایج، عصاره ی هیدروالکلی گزنه باعث افزایش کیفیت اسپرم و بازدارندگی از صدمات ناشی از نیکوتین بر ویژگی های اسپرم (تعداد و تحرک آنها) شد.
افزایش تحرک سلول های اسپرم بر اثر مصرف گزنه می تواند به دلیل بازدارندگی از فعالیت کانابینوئیدها (ترکیباتی که برخی پذیرنده های سیستم عصبی را فعال می کنند) باشد. این مواد با فعال کردن پذیرنده های CB1 در اسپرم ها، تحرک سلول های اسپرم را کاهش می دهند.
12- ضد التهاب
عصاره ی گزنه قادر است در کاهش التهاب حاد و مزمن مؤثر باشد. در پژوهشی، عصاره ی این گیاه در کاهش التهاب گوش موش های صحرایی مؤثر بود. گزنه قادر بود التهاب ناشی از تزریق فرمالین در کف پای حیوانات را هم، کاهش دهد. احتمالاً فلاونوئیدهای عصاره ی گزنه از طریق مهار آزادسازی واسطه های التهابی محیطی توانسته اند میزان التهاب را کم کنند. مهار آزادسازی سیتوکین ها که از مهم ترین واسطه های التهابی هستند، توسط عصاره ی گزنه گزارش شده است .
13- ضد آلرژی
بر اساس پژوهشی در ژورنال Phytotherapy Research، عصاره گزنه می تواند التهابی را که منجر به بروز علائم آلرژی می شود مهار کند. این گیاه اثر بازدارندگی بر پذیرندۀ هیستامین1 دارد. عصاره گزنه از طریق مهار آنزیم های مسیر التهابی از جمله COX-1 و COX-2 از تشکیل پروستاگلاندین ها جلوگیری می کند.
14- بهبود عملکرد مجاری ادراریآزمایش های انجام شده، اثر مثبت ریشه ی گزنه در کاهش بروز مشکلات مجاری ادراری مرتبط با BPH(بزرگی خوش خیم پروستات) و کاهش اندازه ی پروستات را نشان داده اند.
خواص برگ زیتون:
1- افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی
برگ زیتون حاوی اولئوروپئین است که خاصیت آنتی اکسیدانی دارد. در پژوهشی اثر عصاره ی برگ زیتون بر میزان سیتوکین های (پروتئین هایی که در تنظیم ایمنی نقش دارند) مرتبط با سلول های Th17(نوعی از سلول های اجرایی دخیل در سازوکارهای ایمنی بدن) بررسی شد. برمبنای این پژوهش، عصاره ی این گیاه اثر آنتی اکسیدانی بر شاخص های اکسیداتیو در مغز موش های صحرایی نشان داد ولی اثر چشمگیری بر میزان سیتوکین های مذکور نداشت. محققان، نتیجه گیری کردند که اثر محافظتی عصاره ی برگ زیتون بر بیماری های التهابی احتمالاً ناشی از خواص آنتی اکسیدانی آن است نه تعدیل سیتوکین های مرتبط با سلول های Th17.
2- ضد التهاب
بررسی اثرات ضد التهابی عصاره ی متانولی برگ درخت زیتون در موش های نر بالغ نژاد NMRI نشان داد که این عصاره می تواند اثر ضد التهابی داشته باشد. فلاونوئیدها خاصیت مهار کنندگی بر بسیاری از آنزیم های موثر در التهاب از جمله پروتئین کیناز C، فسفو لیپاز A2 و فسفو دی استرازها دارند. فلاونوئیدها با مهار یا کاهش فعالیت این آنزیم ها باعث کاهش آزادسازی برخی عوامل التهابی از جمله ترکیبات سیتوکینی و هیستامینی می شوند و درد را کاهش می دهند.
3- ضد میکروب
در پژوهشی اثر عصاره های برگ زیتون بر باکتری بررسی شد. نتایج نشان داد عصاره های استونی، اتانولی و متانوليِ برگ زیتون، اثر مهاری بر باکتری اشریشیا کلی داشتند. برگ زیتون حاوی ترکیباتی مانند کافئیک اسید، تانن ها، اولئوروپئین و تیروزول است که خاصیت ضد میکروبی دارند. به گفته ی محققان، اثر بازدارندگي تركيبات فنلي را مي توان به ويژگي جذب سطحي به غشای سلولي و اختلال در عملكرد آن، واكنش با آنزيم ها، سوبستراها و جلوگيري از دسترسي سلول به يون هاي فلزي نسبت داد.
4- بهبود عملکرد قلب و عروق
اثر ضدآریتمی عصاره ی برگ زيتون در مدل های حیوانی بررسی شد و نتایج نشان دادند که عصاره ی این گیاه در صورتی که بیش از یک هفته مصرف شود می تواند خاصیت ضد آریتمی و اثر محافظتی بر قلب داشته باشد. به نظر محققان، عصاره ی برگ زیتون به دلیل داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی، ضد تجمع پلاکتی، ضد التهابی و کاهندگی کلسترول و فشار خون، قلب را در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می کند. در پژوهشی اثر ضدآریتمی ترکیبات تری ترپنوئیدی برگ زیتون(از جمله اورسولیک اسید) در موش های صحرایی مشاهده شد و این اثر در بعضی موارد قابل مقایسه با داروهای ضد آریتمی موجود در بازار بوده است.
5- تنظیم فشار خون
در آزمایشی که نتایج آن در ژورنال Phytomedicine منتشر شد، اثر عصاره ی برگ زیتون بر کاهش فشار خون بیماران مبتلا به فشار خون بالا بررسی شد. بر اساس نتایج، عصاره ی این گیاه می تواند اثری مشابه کاپتوپریل (داروی کاهنده ی فشار خون) داشته باشد. در این تحقیق، عصاره ی برگ زیتون باعث کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک شد. یافته های آزمایش دیگری نشان دادند که عصاره ی آبی الکلی برگ زیتون باعث افت فشار خون(فشار سیستولی، فشار دیاستولی و فشار میانگین سرخرگی) در موش ها شد. این اثر می تواند ناشی از وجود اولئوروپئین و انواع ترکیبات فنلی موجود در برگ مثل آپی ژنین وانواع فلاونوئیدها مثل دیوسمین و روتین باشد. یافته های دیگری هم نشان داده اند که آپی ژنین در عروق ایزوله شده ی موش های صحرایی با سرکوب جریان های کلسیمی وابسته به ولتاژ، باعث انبساط عروق می شود. همچنین نشان داده شدکه آپی ژنین سبب کم شدن فعالیت انقباضی ناشی از نورآدرنالین در عضله ی صاف آئورت می شود.
6- تنظیم کلسترول خون
بنا به نتايج بدست آمده از یک پژوهش، مصرف مقادير مشخصي از برگ زیتون، خواص هيپوكلسترولميك (کاهنده ی کلسترول) و آنتي آترواسكلروتيك (ضد تصلب شرایین) دارد. نتايج نشان مي دهند كه عصاره ی دي اتيل اتري برگ زيتون سطح كلسترول کل پلاسما را كاهش مي دهد. اولئوروپئین موجود در برگ زیتون از اكسيداسيون LDL جلوگيري مي کند و چون اكسيداسيون LDL مرحله ی اصلي در تشكيل پلاک (رسوب چربی) آترواسكلروزي است، برگ زيتون با مهار اكسيداسيون LDL از تشكيل پلاك آترو اسكلروزي در جدار شريان ها ممانعت به عمل مي آورد. برگ زيتون، سطح پلاسمايي HDL را هم، افزايش مي دهد.
7- تنظیم قند خون
بر اساس گزارش پژوهشی در ژورنال Research Journal of Pharmaceutical, Biological and Chemical Sciences، عصاره برگ زیتون اثر محافظتی در دیابت دارد. به نظر محققان این پژوهش، مکانیزم اثر برگ زیتون در کاهش قند خون می تواند تا حدی افزایش جذب ماهیچه ای گلوکز، بازدارندگی از گلیکونئوژنز کبدی و فعالیت آنتی اکسیدانی باشد. در مطالعه ای در ژورنالMonographAlternative Medicine Review ، مصرف 32 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن برگ زیتون، سبب کاهش قند خون و افزایش جذب محیطی گلوکز در رت های دیابتی شد. در آزمایش دیگری، خوراندن اولئوروپین به رت های دیابتی به میزان 5 و 10 میلی گرم بر گرم وزن بدن، سبب افزایش GHS سرم شد. این ترکیب قادر است با کاهش تولید رادیکال های آزاد حاصل از آلوکسان و حفاظت از سلول های بتا، از بروز دیابت پس از تزریق آلوکسان به موش ها جلوگیری کند.
یافته های تحقیقی که نتایج آن در ژورنال Plos One منتشر شد نشان داد که پلی فنل های موجود در برگ زیتون باعث افزایش حساسیت به انسولین و ظرفیت ترشحی سلول های بتای پانکراس در مردان میانسالی شدند که اضافه وزن داشتند. در آزمایش دیگری عصاره ی الکلی برگ زیتون باعث افزایش انسولین سرم موش های صحرایی دیابتی شد و این افزایش بیشتر از اثر داروی گلی بنکلامید بود. فعالیت هیپوگلیسمی (کاهش قند خون) برگ زیتون می تواند به دلیل وجود ترکیب اولروپئوزيد یا اولئوروپئین در برگ این گیاه باشد. این ترکیب احتمالاً از طریق تقویت آزادسازی انسولین و افزایش جذب محیطی گلوکز عمل می کند. برگ زیتون از هیپرتانسیون (فشار خون بالا) حاد و اترواسکلروز (تصلب شرایین) جلوگیری کرده و مقاومت به انسولین را در حیوانات بهبود می بخشد.اولئوروپین و تانن ها در برگ زیتون به عنوان بازدارنده های گلوکوزیداز عمل کرده و از جذب کربوهیدرات در بدن می کاهند. بازدارندگی از فعالیت آمیلاز پانکراس، مکانیزم پیشنهادی دیگر برای اثر برگ زیتون بر کاهش قند خون است.
8- افزایش قدرت باروری
در آزمایشی اثر عصاره ی هیدروالکلی برگ زیتون بر میزان هورمون های جنسی و تولید اسپرم در موش های صحرایی نر دیابتی بررسی شد. افزایش قند خون منجر به بروز تغییرات ساختاري و عملکردي در فعالیت هاي تولید مثلی می شود. نتایج نشان دادند که عصاره ی برگ زیتون آثار جانبی دیابت بر میزان هورمونهاي جنسی و اسپرماتوژنز (تشکیل اسپرم) را کاهش می دهد و باعث بهبود عملکرد محور هورمونی هیپوفیز – بیضه به دنبال القاي دیابت می شود. اولئوروپین موجود درعصاره ی برگ زیتون افزایش قند خون و استرس اکسیداتیو ناشی از دیابت را مهار می کند. نیتریک اکسید از عوامل اثرگذار بر محور هیپوتالاموس– هیپوفیز– بیضه است. این ترکیب باعث افزایش ترشح گنادوتروپ ها(سلول هایی در غده ی هیپوفیز مغز که هورمون گنادوتروپین را ترشح می کنند) و تحرك اسپرم می شود. اولئوروپین موجود در عصاره ی برگ زیتون، فعالیت آنزیم نیتریک اکسید سنتاز را افزایش می دهد و باعث افزایش تولید نیتریک اکسید می گردد.
9- بهبود عملکرد سیستم عصبی
در مطالعه ای اثر مثبت عصاره ی برگ زیتون در جلوگیري از بروز نقایص حرکتی ناشی از نوروپاتی(اختلال در اعصاب) دیابتی در موش های صحرایی مشاهده شد. قندخون بالا باعث خون رسانی ضعیف مویرگ ها به اعصاب و استرس اکسیداتیو در آنها می شود. مرگ نورونی و آپوپتوز عصبی نیز از عوامل بوجود آورنده ی نوروپاتی حسی دیابتی است. ترکیبات فنلی برگ زیتون مانند اولئوروپئین و تیروزول می توانند با تقویت سیستم ایمنی آنتی اکسیدانی، از تخریب نورونی و آپوپتوز سلولی جلوگیری کنند.
یکی دیگر از عوارض دیابت و محیط هیپرگلایسمیک(قند بالا) که منجر به آپوپتوز نورونی می گردد، ورود زیاد کلسیم به نورون ها است. عصاره ی برگ زیتون دارای خاصیت مهار کنندگی کانالهاي کلسیمی است.
10- ضد سرطان
اولئورپئین از ترکیبات مهم زیتون است که خواص ضدمیکروبی و آنتی اکسیدانی دارد. اخیراً مشخص شده است که این ماده مستقیما ژن HER-2 سرطان سینه را کنترل می کند. تری ترپن های پنتاسیکلیک از دیگر ترکیبات زیتون هستند که با القای آپوپتوز (مرگ برنامه ریزی شده ی سلولی) در برخی رده های سلولی سرطانی مانع تکثیر آنها می شوند. اولئانولیک اسید و مازلینیک اسید از جمله ترکیباتی هستند که در آزمایشگاه مانع رشد رده ی سلولی آستروسیتوما (تومور مغزی) شدند. به علاوه اولئانولیک اسید در مدل سرطان روده ای روی موش های صحرایی اثر ضد توموری عالی از خود نشان داده است. افزون بر آن، این ترکیب از آنژیوژنسیس (رگ زایی که باعث خون رسانی به تومورها می شود) که از عوامل مهم رشد تومورهاي جامد است، جلوگیری می کند.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.